Preventie van MASD

MASD kan worden voorkomen door ervoor te zorgen dat:

1. De huid regelmatig wordt gewassen met een pH gebalanceerde reiniger en zo droog mogelijk wordt gehouden. 
2. De huid regelmatig wordt gecontroleerd.
3. Een huidbarrière film of crème wordt gebruikt, indien het risico op MASD bestaat. Dit vormt een beschermende laag tussen de huid en externe irriterende stoffen en vocht (Gray et al, 2011; McNichol et al, 2018).
4. Het incontinentiemateriaal voldoet aan het juiste absorptieniveau (Beeckman et al, 2018).
5. De wondverbanden voldoen aan het juiste vereiste absorptieniveau.
6. De stoma/urostomie producten goed zijn aangebracht en regelmatig worden geleegd.
7. Regelmatig gewisseld wordt van houding als het vermogen om te lopen verminderd/beperkt is (Beeckman et al, 2020).

Vormen van MASD

Incontinentie-geassocieerde dermatitis (IAD):

IAD wordt veroorzaakt door een chemische irritatie wanneer urine en/of feces in contact komen met de huid. Ammoniak uit urine en enzymen uit feces verstoren de zuurbalans van de huid en zorgen uiteindelijk voor afbraak van de huid (Woo et al, 2017). Het getroffen gebied zal zwelling, huidveranderingen vertonen en vervolgens kunnen pijnlijke blaasjes ontstaan met soms een heldere of groene uitscheiding van vocht. Feces bevat enzymen die de kans op infectie vergroten als de huid beschadigd is. Bij urine- en/of fecale incontinentie neemt het risico op het ontwikkelen van MASD toe (Beeckman et al, 2018). Andere gerelateerde risicofactoren zijn verminderd vermogen om te lopen waardoor het moeilijk is om naar het toilet te gaan; diuretica (plastabletten) en regelmatige urine-infecties. Sommige medische aandoeningen kunnen leiden tot incontinentie waardoor het risico op MASD toeneemt. Dit zijn Multiple Sclerose (MS); Parkinson; Dementie; Ruggenmergletsel; Leerproblemen; ziekte van Alzheimer; ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa (Fletcher, 2020).

Intertrigineuze Dermatitis (ITD):

Intertrigineuze Dermatitis (ook bekend als Intertrigo) ontstaat wanneer zweet wordt opgesloten in huidplooien met verminderde luchtcirculatie (occlusie), die aan wrijving worden blootgesteld (Metin et al, 2018). Dit leidt tot ontsteking en verweking van de huid, waardoor het gebied vatbaarder wordt voor infecties (Kottner et al, 2020). Mensen met Obesitas lopen meer risico op het ontwikkelen van ITD door overtollige huidplooien, meer transpiratie om de lichaamstemperatuur te reguleren en een hogere pH van het huidoppervlak (Gabriel et al, 2019; Kottner et al, 2020).

Periwond Maceratie:

De productie van exsudaat (wondvocht) is een normale reactie tijdens de ontstekingsfase van het wondgenezingsproces. Overmatige hoeveelheden exsudaat kunnen ertoe leiden dat het gebied rond de wond (binnen 4 cm van de wondrand) beschadigd raakt en huidafbraak optreedt (Fletcher, 2020). De aanwezigheid van bacteriën, specifieke eiwitten of enzymen en het volume van het wondvocht verminderen de barrièrefunctie van de huid aanzienlijk. Een andere factor die van invloed is op het ontstaan van periwond maceratie is het hardhandig verwijderen van zelfklevend wondverband. Hierdoor wordt het vermogen van de huidbarrière aangetast, doordat delen van de binnenste huidlaag worden weggehaald (Fletcher, 2020).

Peristomale Dermatitis: 

De huid rond een stomaplek kan door lekkage beschadigd raken. Het is daarom erg belangrijk om een barrièrecrème te gebruiken om de huid te beschermen. Deze barrières werken om de huid droog te houden door de producten van de stoma te absorberen. De risico's op het ontwikkelen van MASD van stoma- en urostomaplaatsen nemen toe als de stoma-/urostomiehulpmiddelen lekkage van vloeistoffen naar een gezonde huid mogelijk maken (Gray et al, 2011).

Lichaamsdelen die gevoelig zijn voor MASD

• Gebieden van het lichaam met een hoog risico op MASD zijn:
• Billen, liezen, bilnaad en binnenkant van de dijen.
• Huidplooien zoals onder de buik en borsten.
• Huid rondom stoma en urostomie producten
• Huid rondom natte wonden.

Symptomen van MASD

MASD kan bij mensen met een donkerder gepigmenteerde huid moeilijk te herkennen zijn. Het is daarom nuttig om op het volgende te letten (Fletcher et.al, 2020, Beeckman et al, 2018):

1. Aanhoudende rode, pijnlijke en intacte huid (bij patiënten met een donkerder gepigmenteerde huid kan de huid bleker of donkerder zijn dan normaal of paars van kleur). 
2. Een glanzend en vochtig uiterlijk van de huid (dit is niet zo duidelijk te waarnemen bij een donkerder gepigmenteerde huid).
3. Meerdere kleinere gebieden met beschadigde huid, met (gedeeltelijk) huidverlies. Dit kan oppervlakkige huidschade zijn, maar kan zich snel uitbreiden en diepere weefsels aantasten.
4. Huid die warm is bij aanraking.
5. Huid die branderig aanvoelt, tintelt of jeukt. 
6. Natte, vochtige huid (gemacereerde huid).

Een passend Zorgpad implementeren

De benadering van de zorg is in eerste instantie gelijk voor alle vormen van MASD en moet zich richten op het volgende:

1. Toepassen van een gestructureerde huidverzorgingsroutine.
2. Gebruik producten die vocht absorberen en/of weghouden van de huid. 
3. Beheers de oorzaak van overmatig vocht.
4. Behandel infecties (Voegeli, 2020).
5. Vermijd zeep en water, omdat traditionele zeep bestaat uit alkaliën en vetzuren die de pH van de huid verhogen (Voegeli, 2020).
6. Het gebruik van zachte doeken en vloeibare barrièrefilms en vochtbarrièrecrèmes wordt aanbevolen (Lichterfeld-Kottner et al, 2020).